Η κετογονική διατροφή είναι μια διατροφή πολύ χαμηλή σε υδατάνθρακες σχεδιασμένη για να ωθήσει το σώμα να κάψει λίπος αντί για γλυκόζη για την παραγωγή της ενέργειας που χρειάζεται. Όσοι την προτείνουν υποστηρίζουν ότι είναι πολύ αποτελεσματική στην απώλεια βάρους. Από την άλλη μεριά είναι πολύ περιοριστική γιατί περιορίζει την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών. Αυτό την κάνει δύσκολη στην εφαρμογή της, όχι υγιεινή αφού περιορίζει θρεπτικά συστατικά και φυτικές ίνες ενώ μακροπρόθεσμα είναι εύκολο να ξαναμπούν τα κιλά.
Η κετογονική διατροφή είναι γνωστή τουλάχιστον εδώ και 100 χρόνια. Χρησιμοποιήθηκε σε παιδιά για τη θεραπεία της ανθεκτικής στα φάρμακα επιληψίας.
Τα τελευταία χρόνια μερικοί διάσημοι την διαφήμισαν ως αποτελεσματική στην απώλεια βάρους και στη βελτίωση των αθλητικών επιδόσεων.
Στη κετογονική διατροφή περιορίζεται πάρα πολύ η κατανάλωση υδατανθράκων. Έτσι το σώμα περνάει σε μια κατάσταση που λέγεται κέτωση, δηλαδή παράγει κετόνες. Οι κετόνες γίνονται αντιληπτές από δυσάρεστη οσμή στην αναπνοή. Κατά τη διάρκεια της κέτωσης θεωρείται ότι ελαττώνεται η όρεξη και καίγεται λίπος.
Στα διάφορα είδη κετογονικής διατροφής, προσλαμβάνει το άτομο μεγάλες ποσότητες πρωτεϊνών και λίπους. Τα γεύματα περιλαμβάνουν λιπαρά ψάρια, κρέας, κάποια τυριά και λάδι. Σε ορισμένες εκδοχές αυτής της διατροφής συστήνονται συγκεκριμένα είδη λαδιού όπως το λάδι καρύδας. Κυκλοφορεί και η λανθασμένη αντίληψη ότι μπορεί να περιλαμβάνει και πολλές τροφές πλούσιες σε λιπαρά όπως παγωτό ή τηγανητά, πράγμα όμως που δεν ισχύει γιατί αυτές οι τροφές περιέχουν και υδατάνθρακες.
Αυτοί που ακολουθούν την κετογονική διατροφή με σκοπό την απώλεια βάρους πιθανόν να δουν γρήγορα αποτελέσματα. Κι αυτό γιατί περιορίζονται οι τροφές που είναι πλούσιες σε υδατάνθρακες (γλυκά, ψωμί, ζυμαρικά κ.λ.π.). Έτσι αναγκαστικά μειώνεται η ποσότητα θερμίδων που παίρνουν, καθώς και τα υγρά στο σώμα.
Όμως καθώς το σώμα αντιδρά στην κέτωση παρατηρούνται συμπτώματα όπως κόπωση, αδυναμία, πονοκέφαλος, εκνευρισμός. Επίσης στερείται τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες και θρεπτικά συστατικά που μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα υγείας όπως δυσκοιλιότητα και ελλείψεις βιταμινών και ιχνοστοιχείων. Αν εφαρμοστεί για μικρό χρονικό διάστημα κάτω από ιατρική επίβλεψη για συγκεκριμένους λόγους μπορεί να έχει αποτέλεσμα. Χρειάζεται μεγάλη προσοχή γιατί επειδή είναι πολύ περιοριστική διατροφή υπάρχει μεγάλος κίνδυνος για γρήγορη επανάκτηση του βάρους, εφόσον ακολουθείται για αδυνάτισμα.
Η κετογονική διατροφή έχει διάφορες παραλλαγές (Atkins, Scarsdale, Dukan, keto-diet), που προωθούνται και από μη ειδικούς. Χρειάζεται προσοχή στο σχεδιασμό της για να μην προκαλέσει προβλήματα υγείας. Οι κυριότερες επιφυλάξεις εστιάζονται στην απουσία φρούτων και λαχανικών με αποτέλεσμα την έλλειψη βιταμινών και ιχνοστοιχείων και τη δυσκοιλιότητα. Επίσης υπάρχει επιφύλαξη λόγω της αύξησης πρόσληψης λίπους.
Αν ο πρωταρχικός σκοπός είναι η απώλεια βάρος είναι απαραίτητη και η μείωση των προσλαμβανόμενων θερμίδων. Σε κάθε περίπτωση χρειάζεται ένα εξατομικευμένο πλάνο διατροφής και διαρκής ιατρική παρακολούθηση για τις επιπτώσεις στη χοληστερίνη, το ουρικό και τα τριγλυκερίδια.