Τι είναι η αντίσταση στην ινσουλίνη και πώς σχετίζεται με το διαβήτη
Γράφει η Dr Φιλίτσα Σουγιουλτζόγλου, Παθολόγος-Διαβητολόγος
- Η αντίσταση στην ινσουλίνη σημαίνει ότι το σώμα χρειάζεται να παράγει περισσότερη ινσουλίνη απ’ ό,τι συνήθως, για να ελέγξει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.
- Όμως, όχι όλοι όσοι έχουν αντίσταση στην ινσουλίνη έχουν διαβήτη.
- Με την πάροδο του χρόνου, η αντίσταση στη δράση της ινσουλίνης μπορεί να οδηγήσει σε προδιαβήτη και, εάν δεν αντιμετωπιστεί, σε τύπου 2 διαβήτη — όταν το πάγκρεας δεν μπορεί πλέον να παράγει επαρκή ινσουλίνη για να διατηρήσει φυσιολογικά επίπεδα γλυκόζης.
- Ο τύπος 1 διαβήτη είναι διαφορετικός: είναι αυτοάνοση νόσος όπου τα κύτταρα που παράγουν ινσουλίνη έχουν καταστραφεί. Η αντίσταση στην ινσουλίνη δεν είναι η βασική αιτία του τύπου 1, αν και άτομα με τύπο 1 μπορεί να αναπτύξουν και αντίσταση στην ινσουλίνη επιπλέον.
Συμπτώματα της αντίστασης στην ινσουλίνη
Η αντίσταση στην ινσουλίνη μπορεί να εμφανιστεί χωρίς εμφανή συμπτώματα για χρόνια. Ορισμένα ενδεικτικά στοιχεία:
- Ελαφρώς αυξημένα επίπεδα γλυκόζης νηστείας
- Υψηλά τριγλυκερίδια
- Χαμηλή «καλή» χοληστερόλη (HDL)
- Παχυσαρκία, ιδιαίτερα κοιλιακή
- Σκούρες, παχύτερες περιοχές δέρματος (ονομάζεται acanthosis nigricans και εντοπίζεται στον αυχένα)
- Αρτηριακή πίεση πάνω από 130/80
- Αλλαγές στα επίπεδα γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης HbA1c (π.χ. 5,7–6,3%)
Πώς επηρεάζει η αντίσταση στην ινσουλίνη το διαβήτη
- Η ύπαρξη αντίσταση στην ινσουλίνης δυσκολεύει τον έλεγχο του σακχάρου, γιατί απαιτείται ακόμα περισσότερη ινσουλίνη ή εξωτερική χορήγηση (σε άτομα με διαβήτη).
- Η παχυσαρκία, ιδιαίτερα η αποθήκευση λίπους γύρω από την κοιλιά (σπλαχνικό λίπος), παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της αντίστασης στην ινσουλίνης.
Μπορείς να έχεις αντίσταση χωρίς διαβήτη;
Ναι,είναι αρκετά συχνό. Πολλοί άνθρωποι έχουν αντίσταση στην ινσουλίνη για μεγάλο χρονικό διάστημα πριν (και αν) αναπτύξουν προδιαβήτη ή διαβήτη τύπου 2.
Πώς αντιμετωπίζεται η αντίσταση στην ινσουλίνη
Οι κυριότερες στρατηγικές περιλαμβάνουν:
- Μείωση του επιπλέον βάρους, αν υπάρχει
- Υγιεινή διατροφή
- Αύξηση φυσικής δραστηριότητας (συνδυασμός αερόβιας άσκησης και ασκήσεων δύναμης)
- Συνεργασία με γιατρό για την κατάρτιση σχεδίου (δίαιτα, σωματική άσκηση)
Πότε να απευθυνθείς σε γιατρό
Αν εμφανίζεις συμπτώματα όπως:
- Διψάς πολύ
- Ουρείς συχνά
- Έχεις θολή όραση
- Απώλεια βάρους χωρίς λόγο
- Καθυστερημένη επούλωση πληγών
…τότε πρέπει να ζητήσεις ιατρική βοήθεια.
Γιατί επιμένουν οι μύθοι: πηγές, προκαταλήψεις και παραπληροφόρηση
Οι Μύθοι και Αλήθειες για την αντίσταση στην ινσουλίνη δεν γεννιούνται τυχαία. Ενισχύονται από:
(α) προσωπικές ιστορίες που γίνονται «κανόνας»,
(β) social media που προβάλλουν «γρήγορες λύσεις»,
(γ) εμπορικές υποσχέσεις «χωρίς κόπο».
Η ιατρική, όμως, βασίζεται σε κατευθυντήριες οδηγίες και συγκεντρωτικά στοιχεία μελετών (evidence-based). Πριν αλλάξουμε αγωγή ή διατροφή, ρωτάμε: «Υπάρχουν ισχυρά δεδομένα; Ποιος ωφελείται; Ποιος κινδυνεύει;».
Ο ρόλος των social media και της «δίαιτας θαύμα»
Το σύνδρομο «μια λύση για όλους» παραβλέπει ότι ο διαβήτης, η αντίσταση στην ινσουλίνη ή μεταβολικό σύνδρομο είναι μια ετερογενής παθολογική κατάσταση. Εικόνες πριν και μετά, influencers και «biohacks» κρύβουν κινδύνους υπογλυκαιμίας, αλληλεπιδράσεις με φάρμακα, και υπερβολές.
Πώς ορίζουμε αποδείξεις
Οι κατευθυντήριες οδηγίες (ADA/EASD/ΕΔΕ) υπερέχουν των προσωπικών εμπειριών. Μετα-αναλύσεις και ιατρικές μελέτες προηγούνται των «case reports». Αυτός ο κανόνας μάς προστατεύει.